Zijn ketonen gevaarlijk?
Bij een ketogeen dieet draai je je metabolisme (stofwisseling) om. Je gaat van het verbranden van koolhydraten naar het verbranden van vet en dit is niet zonder gevolgen voor je lichaam. Maar in hoeverre zijn deze gevolgen eigenlijk gevaarlijk voor je gezondheid?
En hoe kun je je lichaam beschermen tegen eventuele gevaren of is het zelfs mogelijk de gevaren helemaal te vermijden? Waar moet je allemaal rekening mee houden? Kortom, hoe gevaarlijk (of onschadelijk) is zo'n keto-dieet eigenlijk?
Grootste gevaar van keto
Zijn ketonen gevaarlijk en moet je daarom oppassen met een keto-dieet? Nee; onwetendheid is het grootste gevaar van een keto-dieet. Als je zomaar, zonder betrouwbare informatie en zonder goede kennis van je eigen lichaam, ineens veel vetten en extreem weinig koolhydraten gaat eten, loop je tegen een (figuurlijke) muur aan. Veranderingen in je lichaam zullen je waarschijnlijk afschrikken en je zult geneigd zijn de handdoek in de ring te gooien. Dit terwijl de voordelen van ketonen nog moeten ontwikkelen. Zorg er dus voor dat je weet waar je aan begint, dat je je bewust bent van wat een ketogeen dieet precies inhoudt en denk ook na over wat je doel is. Wat wil je bereiken met het volgen van een keto-dieet?
Ketogeen dieet is geen crashdieet of detox
Hoewel je goed kunt afvallen met een keto-dieet, kun je het niet vergelijken met een crashdieet of detox. Het is meer een totaal andere manier van eten. Tenminste, het voedsel dat je eet is anders en daardoor veranderen de energiebronnen van je lichaam. Daarom is het verstandig je in deze manier van eten te verdiepen en een weloverwogen beslissing te nemen of je dit dieet wilt volgen. Er zijn nogal wat zaken waar je mee te maken krijgt, vooral in de eerste weken.
Bezwaren tegen ketogeen dieet
Zodra je begint met het volgen van een ketogeen dieet, moet je rekening houden met mogelijke kritiek van mensen om je heen. Dit komt omdat er nogal wat bezwaren worden geuit tegen een ketogeen dieet. Hier komt ook vaak de aanname vandaan dat ketonen gevaarlijk kunnen zijn. Sommige van deze bezwaren zijn terecht, maar meestal is er sprake van een misverstand gebaseerd op verkeerde informatie.
Te weinig koolhydraten is schadelijk
Een veelgehoord bezwaar heeft te maken met de lage inname van koolhydraten. Dit is inderdaad extreem laag in een keto-dieet, vooral vergeleken met andere diëten. Een misvatting over koolhydraten is dat ze de energie voor je lichaam leveren. En hoewel dit inderdaad een vrij onmisbare energiebron is voor topsporters, kun je als gezond persoon je lichaam gemakkelijk van energie voorzien door vetten te gebruiken. Natuurlijk hebben de onverzadigde (goede) vetten de absolute voorkeur.
Ketogeen dieet verhoogt cholesterol
Hoewel er veel misverstanden zijn over cholesterol, zal een ketogeen dieet je cholesterol niet per se verslechteren. Hoe het lichaam reageert op een keto-dieet verschilt dus van persoon tot persoon. Bij sommige mensen zullen de LDL- en/of triglyceridenwaarden (het slechte cholesterol) stijgen, maar dit geldt vaak ook voor het HDL-gehalte (het goede cholesterol). En ondanks dat al lang bewezen is dat een hoog cholesterolgehalte niet per se leidt tot een groter risico op hart- en vaatziekten, blijft deze aanname hardnekkig bestaan.
Zijn ketonen gevaarlijk? Ze zijn dat bij ketoacidose
Wanneer kunnen ketonen gevaarlijk zijn? Bij ketoacidose treedt verzuring van het bloed op. Dit is een zeer schadelijke toestand en kan zelfs fataal zijn. Er is dan een ernstige verstoring tussen ketonen en glucose in het bloed. Deze verstoring kan voorkomen bij mensen met diabetes. Ketoacidose heeft echter niets te maken met de ketose die je wilt bereiken met een ketogeen dieet. Ketose is namelijk een toestand waarin je lichaam komt als het overschakelt op het verbranden van vet. Ketose is volkomen onschadelijk voor gezonde mensen. Een ketogeen dieet kan ook onschadelijk zijn voor mensen met diabetes, mits ze hun bloedwaarden verstandig en gecontroleerd beheren. Mensen met type II diabetes kunnen zelfs veel baat hebben bij een ketogeen dieet. Begin echter niet zelf te experimenteren met het keto-dieet als je diabetes hebt. Bespreek je plannen met je arts en krijg begeleiding van iemand die verstand heeft van een gezond ketogeen dieet.
Eerlijk over het keto-dieet
Het is geen wonderdieet en je leven wordt niet plotseling rooskleurig wanneer je overstapt op een dieet dat rijk is aan vetten en extreem laag in koolhydraten. Maar er zijn zeker veel gezondheidsvoordelen te behalen met een keto-dieet. Toch zijn er een aantal zaken om in gedachten te houden:
Vermoeidheid
Wanneer je begint met het volgen van een keto-dieet, kun je de eerste weken vermoeidheid ervaren. Dit komt omdat je lichaam moet wennen aan het niet krijgen van voldoende koolhydraten om je van energie te voorzien. Het schakelt over op een andere brandstof en het kost tijd voordat dit gebeurt. Echter, wanneer de eerste weken voorbij zijn, zul je meer energie hebben dan voordat je met het keto-dieet begon. Meestal duurt de aanpassingsperiode ongeveer vier tot zes weken.
Moeilijk vol te houden
Een keto-dieet volgen is streng en vooral in het begin zijn er geen "smokkeldagen" toegestaan. Je moet dus echt vastberaden zijn en je aan het dieet houden. Voor sommige mensen is dit moeilijk, anderen merken de voordelen van een keto-dieet vrij snel en kunnen het daardoor ook makkelijker volhouden. Dit verschilt per persoon. Wees gerust, uiteindelijk zul je merken dat je met de eetgewoonten die bij een keto-dieet horen, veel minder snel honger hebt of tussendoortjes nodig hebt om verzadigd te zijn.
Obstipatie
Omdat granen en brood niet passen in een keto-dieet, kun je minder vaak naar de wc moeten. Of obstipatie of verstopping krijgen. Je ontlasting kan vertraagd, hard zijn of het kan zelfs pijnlijk zijn om naar de wc te gaan. Deze vervelende kwaal komt bij veel mensen voor die overstappen op een keto-dieet. Het is belangrijk om genoeg vezels binnen te krijgen en omdat die niet uit granen of brood kunnen komen, moet je ervoor zorgen dat je ze ergens anders vandaan haalt. Bijvoorbeeld veel groene groenten zoals sla, komkommer, courgette, broccoli, spinazie, enzovoort.
Tekorten aan vitaminen en mineralen
Omdat je minder variatie eet en bijna geen fruit is toegestaan op een keto dieet, kunnen er uiteindelijk tekorten ontstaan. Hoewel dit zeer zeldzaam is, is het iets om rekening mee te houden. Dit is eenvoudig te voorkomen door een multivitaminesupplement te nemen.
Hulpmiddelen voor een ketogeen dieet
Om een ketogeen dieet zonder risico of gevaar te volgen, zijn er een aantal punten om rekening mee te houden:
Houd je lichaam in de gaten
Allereerst is het belangrijk dat je vertrouwd bent met je eigen lichaam. Hoe voel je je, wat zijn je mogelijke klachten en wat is je beginsituatie? Heb je bijvoorbeeld ooit je bloedwaarden laten meten? Vooral wanneer je zo'n grote ommezwaai maakt als het volgen van een keto dieet, is het nuttig om te weten hoe je lichaam ervoor staat aan het begin van zo'n “reis”. Elke verandering die je lichaam doormaakt na het aannemen van een keto levensstijl, kun je dan vergelijken met de situatie ervoor.
Vraag om begeleiding
Gezonde volwassenen kunnen een keto dieet zonder gevaar volgen. Kinderen, zwangere vrouwen en mensen met een onderliggende medische aandoening, bijvoorbeeld diabetes of een aandoening die een lichaamsfunctie beperkt (zoals nieren, lever of galblaas), dienen bij voorkeur begeleid te worden door een zorgprofessional. Artsen, diëtisten of andere voedingsdeskundigen zijn echter niet altijd goed op de hoogte van een ketogeen dieet. Zoek dus iemand die hier open voor staat en die bereid en in staat is je te begeleiden.
Ketose meten is weten
Het doel van een ketogeen dieet is uiteraard om ketose te bereiken, wat betekent dat je lichaam vetverbranding gebruikt om energie te verkrijgen. Omdat elk menselijk lichaam anders is, is er geen standaard aantal koolhydraten of exacte tijdsduur te geven waarop je dit bereikt. Vaak merk je het aan je lichaam, bijvoorbeeld door een andere ademgeur, maar het is beter om het zeker te weten.
Keto teststrips
Om te ontdekken of je in ketose bent, kun je het aantal ketonen in je urine meten. Hiervoor zijn speciale teststrips beschikbaar. Door dit regelmatig te meten, kun je niet alleen goed in de gaten houden wat je dieet doet met je ketosetoestand, maar ook eventuele sterk afwijkende waarden identificeren.
Het kan niet genoeg benadrukt worden: iedereen is anders en zal daarom verschillend reageren op een ketogeen dieet. Houd de vinger aan de pols en weet in welke staat je lichaam verkeert. Raad niet, maar weet en meet!
